-
Niet op voorraadMet een woord vooraf van J.G. Vos te Doetinchem uit 1 mei 1957
-
Niet op voorraadGaarne voldoe ik aan het verzoek om een voorwoord te verzorgen in dit 'ABC van oud Wehl'. Een aantal jaren geleden, de beginjaren tachtig, bleek mij dat de belangstelling van de Wehlse inwoners voor de geschiedenis, het verleden van Wehl, groeiende was. Dit leidde ik af uit de overweldigende belangstelling voor de 'film oud Wehl', het stijgend aantal bezoekers van Wehlse huize aan het Liemers Museum in Zevenaar en de grote belangstelling voor de historische schetsen in het R. K. Kerkblad en het 'Wehls Kontakt'. Ik wist van plannen in een zeer pril stadium om ooit te komen tot een vereniging van belangstellenden voor het oude, het vroegere, Wehl. Ook was mij bekend dat er een geschrift in de maak was waarin een 125-jarige terugblik op Wehl en zijn brandweer zou worden geworpen. (Gerard van de Graaf, najaar 1983). In die tijd had ik contact met wijlen Broeder Alipius en Bennie Tomassen over de mogelijkheid en wenselijkheid van een uitgave van ansichtkaarten van oud Wehl. Ook met Alex Koster onderhield ik contact over zijn archeologische (Wehlse) bodemvondsten en over plannen deze aan de Wehlse bevolking te tonen. Het was mij overigens al lange tijd duidelijk dat er weliswaar diverse waardevolle geschriften en boekwerken over de Liemers e.o. waren (o.a. Schetsen uit De Lijmers 1966, Oude ambachten en bedrijven achter Rijn en IJssel 1972 en de Waterplaag 1978), waarin WehI thematisch en beperkt 'behandeld' wordt, maar dat een samenhangend geschiedkundig overzicht als zodanig van Wehl geheel ontbrak. Zelf geïnteresseerd in de Wehlse geschiedenis en mij gesteund wetende door de groeiende geschiedkundige belangstelling van de Wehlenaren, heb ik zodoende medio 1983 de heren Van Petersen en Giesen van het Streekarchivariaat 'De Liemers en Doesburg' verzocht een aanzienlijke periode van Wehl, samenhangend, overzichtelijk en in voor ieder leesbare taal te beschrijven. Mijn verzoek was mede ingegeven door de omstandigheid dat in 1986 de gemeente Wehl 170 jaar deel uitmaakte van het Koninkrijk der Nederlanden (per 1juni 1816). Ik ben bijzonder blij dat de heren Van Petersen en Giesen aan mijn verzoek hebben kunnen voldoen, een verzoek dat slechts in kleine kring bekend was om zodoende de verrassing voor de burgers van Wehl te waarborgen. In dank aan de schrijvers en al diegenen, die de totstandkoming en de uitgave ervan hebben mogelijk gemaakt, spreek ik de wens uit dat het verleden weer gaat leven voor de Wehlse inwoners van heden, om daarmee het waardevolle, het goede en het kostbare in Wehl zuinig te bewaren voor de toekomst van Uw heerlijk land.
-
Der Schachautomat Oorspronkelijke Titel Omslag Studio Jan de Boer Voor de verbijsterde ogen van keizerin Maria Theresia presenteert de eerzuchtige edelman Wolfgang von Kempelen zijn schaakspelende machine. Het is 1770 en in dit tijdperk van Verlichting zijn opvallende uitvindingen zeer en vogue. En vergeleken bij Kempelens denkende 'schaakturk' valt elke andere uitvinding in het niet. Maar wat als de grootste presentatie van de eeuw wordt geroemd, is in feite de grootste oplichterij van de eeuw. Want in het hart van de machine zit een dwerg verborgen... De schaakmachine is een zinderende literaire thriller in het historisch perspectief van het jaar 1770. Rond Wolfgang von Kempelens 'schaakturk' - een schaakmachine die daadwerkelijk heeft bestaan - spelen zich de meest intrigerende verwikkelingen vol gepassioneerde liefde, kerkelijke hetze en adellijke intriges af. Een van de spraakmakendste uitvindingen van de 18e eeuw blijkt niet meer dan een ongekend staaltje oplichterij te zijn. De machine wordt - met medeweten van de geslepen edelman Wolfgang von Kempelen en zijn knecht Jakob - van binnenuit bespeeld door de Venetiaanse dwerg Tibor, die over een geniaal schaaktalent beschikt. Steeds opnieuw loert het gevaar van de ontdekking van het geheim. Omringd door spionnen proberen de drie zich door niemand in de kaart te laten kijken - maar onbeantwoorde liefde, grenzeloze haat en onbeheerste nieuwsgierigheid openen uiteindelijk de deuren naar het geheim. Iedereen die het apparaat te dicht nadert, overkomt een dramatisch ongeluk. Op de schaakmachine schijnt een vloek te rusten die moord niet uitsluit...